رابطه نوع تغذیه تا ۶ ماهگی و طول دوره شیردهی با چاقی کودکان ۵۹-۲۴ ماهه

زمینه و هدف : باتوجه به گذر تغذیه ای ایران، چاقی دوران کودکی در کنار سوءتغذیه پروتئین - انرژی در حال گسترش است. این مطالعه به منظور تعیین رابطه نوع تغذیه تا 6 ماهگی و طول دوره شیردهی با شیوع چاقی در کودکان 24تا 59 ماهه شهرستان بندرترکمن انجام گردید. روش بررسی : در این مطالعه توصیفی 343 کودک 24تا 59 ماهه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب با حجم از روی آخرین فهرست موجود در خانه های بهداشت تحت پوشش مراکز بهداشتی شهرستان بندرترکمن طی سال 1385 انتخاب شد. چاقی (بالا بودن z-score  وزن به قد) بر مبنای بیشتر از 2+ انحراف معیار استاندارد بررسی مرکز ملی سلامت آمریکا تعریف گردید. داده ها از طریق مصاحبه حضوری با مادران و اندازه گیری قد و وزن کودک در پرسشنامه ثبت شد و با استفاده از نرم افزار آماری spss-11.5 و آزمون های آماری کای اسکوئر، تست دقیق فیشر، پیرسون و آنالیز رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها : در این مطالعه 4/6 درصد کودکان چاق بودند. طول دوره شیردهی با امتیاز z-score وزن برای قد کودکان همبستگی معنی دار و معکوس داشت (p=0.003, r=-0.158) . چاقی کودکان با تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6ماهگی، 1/5 درصد بود؛ در حالی که 2/15 درصد کودکان با تغذیه غیر از شیر مادر چاق بودند و این تفاوت معنی دار بود (p=0.01). طول دوره شیردهی می بایست حداقل 18 ماه باشد تا اثر معنی داری در کاهش چاقی داشته باشد (p=0.005). در نهایت آنالیز رگرسیون لجستیک نیز نشان داد که طول دوره شیردهی بیشتر از 18 ماه باعث کاهش 64 درصدی شانس احتمال ابتلا به چاقی می شود (p=0.028). با توجه به این که اکثر ساکنین بندرترکمن از قوم ترکمن می باشند؛ 95 درصد کودکان از قوم ترکمن بودند. نتیجه گیری : نتایج این مطالعه نشان داد که تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی و دوره شیردهی بیش از 18 ماه در کاهش خطر چاقی کودکان نقش بارزی دارد.